6441 mieszkańców zamieszkuje powierzchnię ponad 8000 ha, każdy więc ma swój „kawałek podłogi”, a i gości przyjąć jest w stanie. W naszej gminie w sposób szczególny teraźniejszość spotyka się z przeszłością. Osobliwości przyrody i zabytki czynią ją znakomitym miejscem do wypoczynku i rekreacji. Znajdzie tu coś dla siebie miłośnik historii, pasjonat przyrody i poszukiwacz skarbów. Wśród kolorowych pól, pagórków, równin, kompleksów leśnych i stawów, łąk i torfowisk objętych Naturą 2000, tajemniczej „bezedni” (w której zniknął bezpowrotnie pewien hrabia), czystych źródlisk rzeki Łabuńki, pomnikowych lip, rezerwatów przyrody (chroniących naturalne zbiorowiska roślinności kserotermicznej „Łabunie” i buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym „Księżostany”), znajdują się perełki architektoniczne pozostawione przez posiadaczy ziemskich: Łabuńskich herbu Zagłoba, Zamoyskich herbu Jelita, Grzębskich herbu Jastrzębiec, Tarnowskich herbu Leliwa czy hrabiów Szeptyckich. Są to zabytkowe zespoły pałacowo-parkowe i kościół.
Piękne zabytki i chlubna historia
Pierwszy, z rozległym parkiem w stylu angielskim i cmentarzem, XVIII-wieczny zespół pałacowo-parkowy w Łabuniach, którego budowniczym był VII ordynat Jan Jakub Zamoyski – jest dziś siedzibą Zgromadzenia Franciszkanek Misjonarek Maryi. Rezydencja była ulubionym miejscem zamieszkania ordynata, ale według przekazów nie jego żony – Ludwiki Poniatowskiej, która upodobała sobie jedną oficynę, zwaną dzisiaj „kasztelanką”. Historia nieszczęśliwego małżeństwa Zamoyskich zaowocowała legendą o Białej Damie – smutną i zrozpaczoną można spotkać po dziś dzień na parkowych alejkach. Mówi się również, że w pałacu znajdują się podziemia łączące Łabunie z Zamościem (perłą renesansu, miastem światowego dziedzictwa UNESCO – położonym tylko 10 kilometrów od Łabuń), korzystano z nich podczas oblężenia Zamościa. Na terenie rozległego parku znajduje się kopiec powstańców i cmentarz grzebalny na planie koła o średnicy 28 m, na którym w koncentrycznie położonych kwaterach spoczywają członkowie rodziny Szeptyckich, bł. Stanisław Starowieyski i siostry zakonne. W pałacu znajduje się wystawa przedmiotów przywiezionych z misji przez siostry. Siostry oferują po uprzednim zgłoszeniu noclegi. Trwają prace nad utworzeniem ścieżki medytacji i Izby Pamięci bł. Stanisława Kostki Starowieyskiego.
Drugi klasycystyczny XIX-wieczny zespół pałacowo-parkowy (dziś w remoncie) nad rzeką Łabuńką znajduje się w Łabuńkach Pierwszych. Jego budowniczymi byli m.in. Grzębscy, Karniccy, a jednymi z ostatnich właścicielami byli Teodor i Jadwiga z Czackich Kaszowscy. Niegdyś reprezentacyjne salony zdobiły sztukaterie i wspaniałe dzieła sztuki. Biblioteka szczyciła się posiadaniem ponad 4000 tomów, w tym wielu „białych kruków” jak: „Statut” Jana Łaskiego (1506 r.) czy rękopis „Sumariuszy akt dawnych łuckich od 1560 po 1800 r.”. Meble pochodziły z petersburskich pałaców, a komnaty zdobiły rzeźby Antonia Canovy. Niewiele z tego ocalało, większość rozkradziono na przestrzeni wieków w czasie działań wojennych... Z zewnątrz swym majestatem nie dorównuje rezydencji w Łabuniach, ale jest równie osobliwy. Wyróżnia go m.in. pieczołowicie rekonstruowana sztukateria sufitowa i kolumnada na całej długości pałacu od strony parku. W przypałacowych oficynach mieści się Hospicjum „Santa Galla”. Pieczę nad zespołem pałacowo-parkowym sprawuje Zgromadzenie Misjonarzy Krwi Chrystusa. Na skraju parku od kilku lat zadomowiło się mini zoo.
Innym równie pięknym obiektem wpisanym do rejestru zabytków jest kościół parafialny pod wezwaniem św. Dominika i Matki Boskiej Szkaplerznej z oryginalnym ogrodzeniem, którego filary zwieńczają postacie 22 świętych, kaplicą hrabiów Tarnowskich i obrazem „Jan Ewangelista” autorstwa Zofii z Fredrów Szeptyckiej, jedynej córki Aleksandra Fredry, żony Jana Kantego Szeptyckiego, matki 7 synów. Kościół został zbudowany w stylu renesansu lubelskiego w 1605 r. Historia naszej ziemi obfituje w bogate wydarzenia. W wielkim skrócie można tu wspomnieć o wojskach Chmielnickiego, które w 1648 r. stacjonowały w Łabuniach i o roku 1656 r., gdy okoliczne wsie były plądrowane przez wojska szwedzkie. W 1704 r. obozował tu król szwedzki Karol XII. W 1920 r. teren gminy stał się przedpolem bitwy pod Komarowem. W 1939 r. podczas bitwy pod Cześnikami o Wzgórze 256 kilkudniowe walki z wojskami niemieckimi toczyła pod Barchaczowem, Bródkiem i Łabuniami 39 Dywizja Piechoty dowodzona przez generała Olbrychta. Nie ominęła gminy akcja wysiedlania ludności polskiej (około 3500 osób) przez okupanta w grudniu 1942 r.
Atrakcje dla każdego
Tylko u nas posmakują Państwo złocistego oleju świątecznego roztoczańskiego, którego produkcją zajmuje się „Ekomuzeum – olejarnia świąteczna” pp. Kostrubców z Ruszowa, zwiedzą skansen, dowiedzą, co się da wycisnąć z rydzyka i wezmą udział w widowisku „Jak drzewiej biło się olej”. Dzieciaki zapraszamy do gospodarstwa agro – edukacyjnego „Kolorowe ranczo”, gdzie pani Ewa Wieczorek opowie i pokaże, jak dawniej w domowych warunkach wyrabiano chleb, ciasto i masło, w jaki sposób prano, prasowano, oświetlano domy oraz uprawiano ekologiczny ogród. Dorosłych zachęcamy do skorzystania z oferty gospodarstwa agroturystycznego „Domek pod lasem” w Barchaczowie, z którego okien roztacza się szczególny widok na Dolinę Górnej Łabuńki, gdzie wśród traw buszują ptaki łowne: derkacz, dubelt czy dzięcioł białoszyi, a bliskość lasów mieszanych tworzy niekończącą się ochotę na grzybobranie lub spacer...
Ścieżki piesze i rowerowe czekają na realizację, ale już teraz warto przemierzyć gminę szlakiem tradycji i przyrody. Zachęcamy do: odwiedzenia Izby Muzealnej w Barchaczowie, Izby Muzealnej przy bibliotece, ścieżki edukacyjno-przyrodniczej „Ogród Pawie Pióro”, licznych miejsc pamięci, pomników, w tym czterech Dębów Katyńskich posadzonych w ubiegłym roku w ramach projektu edukacyjnego „Katyń – pamiętamy!”, udziału w listopadowym rajdzie pieszym, podczas którego zapalamy znicze i składamy kwiaty wspominając historię i osoby poległe w czasie II wojny światowej.
Zabytkowa gorzelnia hrabiego Tarnowskiego zaprasza w sobotnie wieczory na zabawę do białego rana przy dźwiękach różnej muzyki. Od marca do listopada można korzystać z kompleksu boisk wybudowanych w ramach programu „Moje Boisko – Orlik 2012” i pod okiem animatorów uprawiać ulubioną dyscyplinę sportową. Od maja do października w 8 sołectwach odbywają się imprezy integrujące mieszkańców organizowane przez Koła Gospodyń Wiejskich. Są to m.in.: majówka, noc świętojańska, pikniki rodzinne, rajd rowerowy, spotkania z seniorami. Panie z KGW reprezentują gminę na uroczystościach międzygminnych, powiatowych i wojewódzkich. W życie lokalne angażują się także jednostki OSP, sołtysi, radni, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Łabunie, które organizuje we współpracy z parafią Orszak Trzech Króli i Misterium Męki Pańskiej.
Działania Referatu Promocji i Rozwoju Gminy wspiera Biblioteka Publiczna Gminy Łabunie wyróżniona w ogólnopolskim konkursie „Mistrz promocji czytelnictwa 2016”. W wydarzeniach gminnych uczestniczą uczniowie i przedszkolaki ze szkół w Łabuniach i Łabuńkach, którzy jako społeczność szkolna tworzą także swoje „dzianie” na szczeblu szkolnym.
W gminie od wielu lat działa orkiestra dęta, która zrzesza dzieci i młodzież z terenu gminy oraz dziecięcy zespół taneczny „Łabuńskie Iskierki”. Trzy lata temu powołano chór „Konsonans”, który uświetnia uroczystości kościelne i zdobywa laury na licznych festiwalach i przeglądach również międzynarodowych. Wydawany przez gminę kwartalnik „IGŁA. Informator Gminy Łabunie” cieszy się dużym zainteresowaniem i pozytywnie wpływa na wzrost zainteresowania lokalnymi sprawami nie tylko wśród mieszkańców.
Inspirujący ludzie i inwestycje
To ludzie tworzą naszą gminę. Bez ich zaangażowania i pasji niewiele by się udało. Współpraca i relacje instytucji, organizacji społecznych i wsparcie władz samorządowych przyczyniają się do rozwoju gminy i krzewienia dobrego jej imienia.
Budżet gminy z 4,8 mln zł w latach 90. XX wieku wzrósł i w bieżącym roku ogółem (na 30.07.2017 r.): dochody to 24 950 904,90 zł, a wydatki 26 318 639,90 zł. Wiele inwestycji za nami. Jak dotąd wykorzystaliśmy z funduszy UE ponad 23 mln zł. W tym roku jesteśmy po podpisaniu umów na: wodociąg w Majdanie Ruszowskim na kwotę 1 807 000,00 zł – długość sieci: 3285 m; budowę II etapu kanalizacji w Łabuńkach i Wólce Łabuńskiej na kwotę 7 554 450,00 zł – dł. linii głównej: 27 924 mb; energię odnawialną (OZE) na kwotę 2 055 000,00 zł – powstanie 182 systemów OZE w gospodarstwach indywidualnych. W tym roku kończymy dużą inwestycję drogową, która połączy sołectwo Wierzbie z drogą krajową nr 17. Ponadto inwestujemy w rozbudowę placów zabaw, doposażamy świetlice wiejskie, izby muzealne, a przede wszystkim w oświatę. „Szkoła Kluczowych Kompetencji” i „Kompetencje Kluczowe w Łabuńkach” to tytuły projektów, które będą realizowane w obu szkołach w roku szkolnym 2017-2018. Całkowita wartość projektów wynosi 868 027,18 zł. – Ostatnie lata to rozwój małych lokalnych przedsiębiorstw usługowych. Hitem na naszym terenie są rodzące się jak grzyby po deszczu zakłady mechaniki pojazdowej – mówi wójt gminy Łabunie Antoni Wojciech Turczyn.
Czego chcieć więcej? Serdecznie zapraszamy do odkrywania uroków i odwiedzenia Ziemi Łabuńskiej, bo „Lubelskie smakuj życie najlepiej smakuje w Łabuniach”.
na zdjęciu głównym: korowód dożynkowy 2016 (z udziałem wójta Antoniego Turczyna); zdjęcia: UG Łabunie;
tekst i zdjęcie pałacu: Agnieszka Piela
Komentarze