Polski turysta nie wybiera Istrii jako głównego kierunku wypraw. A szkoda bo to ciekawa i magiczna kraina.
-„ Od wspaniałej Areny, która według legend została zbudowana przez wróżki, po łagodne wzgórza ozdobione baśniowymi miasteczkami, przez rajskie wyspy i kamiennymi perłami na wybrzeżu Adriatyku, usypianymi przez morze, każdy szczegół największego chorwackiego półwyspu Cię oczaruje. Gdy tylko przekroczysz tajemniczą górę i Park Przyrody Učka, czeka na Ciebie rapsodia zieleni i błękitu, upajający śródziemnomorski ogród i królestwo lasów, w których rosną pachnące trufle, a historia kwitnie w kamiennych uliczkach, ogrodach i tarasach” – zachęcają lokalni przewodnicy i mają rację.
Istria znana jest przede wszystkim ze swoich pięknych zabytkowych miast leżących na wybrzeżu jak i w centrum półwyspu. Region ten znany jest także z produkcji doskonałej oliwy z oliwek oraz wina (Malvazija). Półwysep słynie także z trufli, które rosną w tutejszych lasach i znajdywane są przez szkolone do tego celu psy.
Wspaniały śródziemnomorski klimat, malownicze górzyste tereny i zielono-turkusowe morze to wizytówka tego regionu. Porasta go roślinność krzaczasta (makia i sziblak) oraz drzewka truskawkowca. Warto zaznaczyć, że ponad 35% terenu Istrii stanowią obszary zalesione (lasy to głównie dęby i sosny), dzięki czemu jest to idealne miejsce dla osób, które kochają zielone widoki i aktywny wypoczynek.
Znakiem rozpoznawczym terre magice są miasteczka w głębi lądu, które oferują właśnie magiczną podróż przez historię, a najlepsze jest ich odkrywanie na rowerze lub pieszo na licznych ścieżkach i trasach, pośród dźwięków natury.
Sezon na Istrii rozpoczyna się w maju i trwa do końca września ale również wypad wczesną wiosną, jesienią czy zimą w te rejony będzie przyjemnym doświadczeniem. Najcieplejsze miesiące to lipiec i sierpień. Temperatura rozpieszcza turystów i sięga 30 stopni C, a ciepła woda jest idealna do morskich kąpieli i uprawiania sportów wodnych. Opady w sezonie letnim występują rzadko i zazwyczaj są krótkie.
Już sama nazwa ISTRA / ISTRIA może niektórych początkowo zmylić lub wymagać dłuższego zastanowienia czy na pewno to ten sam obszar, a to z racji wielojęzyczności tych terenów.
W większości należy do Chorwacji, tylko niewielka północna część do Słowenii, a najbardziej na północ wysunięte miasteczko Muggia koło Triestu - do Włoch. Półwysep leży między zatokami Triesteńską, Kvarner i Rijecką. Za jego północno-wschodnią granicę uznaje się zazwyczaj pasmo górskie Ćićarija i dolinę rzeki Rosandra (słoweń. Glinščica). Powierzchnia Istrii to 3,5 tys. km² czyli obszar porównywalny z dwoma średniej wielkości polskimi powiatami. Ludność według oficjalnych danych liczy 330 tys. (z tego ok. 235 tys. w Chorwacji, ok. 80 tys. w Słowenii, ok. 15 tys. we Włoszech). Najbardziej znane jest największe miasto i port lotniczy Pula oraz destynacje na wybrzeżu takie jak: chorwacki Novigrad, Poreč, Rovinj, Vrsar, Opatija, Umag czy słoweński Koper, Izola i Portorož.
Kraina podzielona jest umownie na trzy rejony – Istrię Białą, Szarą / Zieloną i Czerwoną. Nazwy pochodzą od koloru ziemi. W pierwszej części dominują białe skały wapienne, w tej drugiej szare skały fliszu (niekiedy o żółtym lub zielonym odcieniu), w ostatniej czerwona gleba zawierająca wiele związków żelaza.
Istria jest największym półwyspem chorwackiego wybrzeża Adriatyku ale istotnie różni się charakterem od popularnej i chętnie wybieranej na wakacyjne pobyty przez Polaków Dalmacji. Istria to miejsca, które zachwycają urokiem, wyjątkowe zabytki, piękne krajobrazy, wygodne plaże (również piaszczyste, co w Chorwacji stanowi rzadkość), a także niezwykła przyroda, która koi i pozwala się zrelaksować. Nie brak tu też atrakcji dla dzieci. Istria klimatem przypomina słoneczną Italię, nie brak tu sielankowych widoków, winnic, gajów oliwnych. W zachwyt wprowadzają też klify oraz piękne plaże oraz linia brzegowa, którą można objechać półwysep w całości. Duża część półwyspu jest górzysta (Učka, 1396 m n.p.m.) z wybitnie zaznaczonymi zjawiskami krasowymi znanymi właśnie z rejonu Kras w nieodległej Słowenii.
Istria jest bardzo zorientowana na Włochy o czym świadczy podwójne nazewnictwo miast na półwyspie jak i istnienie centrum kultury włoskiej w nieformalnej stolicy półwyspu – mieście Pula/Pola. Co łączy Istrię z Republiką Włoch oprócz ludzi i ciekawych dziejów oraz punktów rozgraniczenia w postaci dużych miast Triest i Rijeka, które choć nie leżą na Istrii, same w sobie są nośnikiem wielu historii ? Otóż w czasach świetności Rzeczpospolitej Weneckiej na terenie obecnej Istrii osiedlili się Włosi, a ich potomkowie do dnia dziś mieszkają na półwyspie. Często na ulicach usłyszymy ten język, a etniczni Włosi mają obecnie zagwarantowane swoje prawa. Dwujęzyczne tablice drogowe i napisy na budynkach administracji występują w zależności od lokalizacji nie tylko w tandemie włosko-chorwackim ale też słoweńsko-chorwackim oraz włosko-słoweńskim. Warto tu wspomnieć, że po I Wojnie Światowej Istria wróciła do Włoch, a ponownie przyłączono ją do Jugosławii w roku 1945 i 1947 roku – w części chorwackiej oraz dopiero w 1954 – zachodni fragment słoweński.
Łatwo dostrzec, że Istria ze swoim ukształtowaniem zabudowy, kulturą czy mentalnością ma znacznie bliżej do Włoch niż do obszaru bałkańskiego, a nawet chorwackiej Dalmacji. Dla osób zafascynowanych Italią może być ciekawym punktem wypraw, oprócz na przykład niezwykle też ciekawego i nieodległego regionu pogranicznego Włoch i Słowenii – Friuli, która rozciąga się od włoskiego Udine i Triestu do Gorycji i słoweńskiej Nowej Gorizy, która w 2025 roku będzie Europejską Stolicą Kultury (GO2025).
Nadmorskie miasta nad istriańskim wybrzeżem Adriatyku są bardzo urokliwe ale jeżeli cofniemy się kilka lub kilkanaście kilometrów w głąb lądu odkryjemy inny świat – spokojny i odprężający.
Ten obszar bogaty i pełny historycznych miasteczek oraz niezwykły klimat łączący słowiańską gościnność z włoskimi wpływami ukryty choć łatwy do zdobycia i zobaczenia jest w sercu Istrii:
Motovun - osada miejska usytuowane na wzgórzu, która otoczona jest murami obronnymi, ze wspaniałymi widokami na okoliczne winnice i pagórki. Na okolicznych wzgórzach dojrzewają wysokiej jakości trufle. Od 1999 roku odbywa się tu międzynarodowy festiwal filmowy.
Buzet – historyczne miasto i gmina w którym we wrześniu każdego roku odbywa się efektowny Festiwal Trufli. Malowniczo położone i podzielone na dwie części. Stare Miasto usytuowane jest na wysokim wzgórzu nad rzeką Mirna, a nowa część miasta, zwana Fontana, leży w dolinie.
Grožnjan jest miasteczkiem artystów i miłośników kultury. Pełne galerii sztuki, pracowni rzemieślniczych i festiwali, Grožnjan emanuje atmosferą kreatywności i inspiracji.
Labin to średniowieczne miasto górnicze oferujące własną wersję drogi do środka ziemi. W barokowym pałacu Battiala-Lazzarini z XVIII w. otwarte zostało muzeum a w nim replika kopalni przedstawiająca długą górniczą historię Labina.
Pazin mimo że mniejszy od Puli pełni główne funkcje administracyjne regionu Istrii. Miasto powstało na skale o wysokości ponad stu metrów. Juliusz Verne umieścił akcję jednej ze swoich powieści tuż obok największych atrakcji: Pazinskiej jamy i Zamku, w którym ulokowano bardzo ciekawe muzeum etnograficzne.
Vodnjan jest jedną z najbardziej zróżnicowanych etnicznie miejscowością na Istrii. Prócz Chorwatów (55 proc.) zamieszkuje je 16% Włochów, 7% Bośniaków, 5% Romów, 4% Serbów i 2% Czarnogórców. W mieście żyją jeszcze rdzenni mieszkańcy, posługujący się istryjską odmianą języka, nazywaną Bumbaro.
Buje to zdecydowanie agralne miejsce, które pachnie truflami, oliwą i winem. Leży na przecięciu istriańskich szlaków winnych i otoczone jest aż 23 winnicami, gajami oliwnymi i ogrodami.
Boljun to dawne miasto i siedziba starostwa, a obecnie prawie wymarła wieś w pobliżu węzła kolejowego Lupoglav. Dobrze zachowany zabytkowy kościół i cmentarz z nagrobkami z czasów świetności miasteczka. Ruiny zamku oraz zabudowa osady w różnym stanie stanowią doskonały plener dla lokalnego festiwalu, który odbywa się w trzeci weekend lipca.
Hum - najmniejsze miasto świata, które według legendy zbudowali olbrzymi. Wpisane do księgi rekordów Guinnessa.
Višnjan – gratka dla miłośników astronomii spodoba się, ponieważ tutaj znajduje się jedno ze słynnych obserwatoriów świata.
Svetvinčenat przenosi w czasy rycerzy dzięki zamkowi Morosini-Grimani, jednego z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych weneckich budynków z tego okresu w Istrii.
Dobrym pomysłem podczas zwiedzania Istrii jest po prostu zjechanie z głównych dróg i wybranie spontanicznej trasy przed siebie by odkryć kolejne spokojne miasteczka na wzgórzach oraz odwiedzić małe winnice, które z roku na rok stają się na Istrii coraz bardziej popularne
Inne warte zobaczenia miejsca to:
Jaskinia Baredine w miejscowości Nova Vas : głębokość ok. 132 metrów. W środku rozmaite kształty stalagmitów i stalaktytów. W pobliżu jaskini otoczonej ogrodami oliwnymi i winnicami, znajduje się strefa rekreacyjna stworzona dla dzieci
Ruiny zamku Dvigrad: ruiny całej opuszczonej osady pochodzącej z okresu Cesarstwa Rzymskiego. Obiekt jest bardzo dobrze zachowany i można zwiedzić go bezpłatnie. Ukryty w zieleni, robi ogromne wrażenie
Zatopione Miasto Sipar: pochodzi z epoki żelaza i choć dziś znajduje się pod wodą, to w czasie odpływu można ją bez trudu zobaczyć. Przedmioty odkryte w Sipar można obejrzeć w Muzeum Miasta Umag.
Roč (włoski: Rozzo, niemiecki: Rotz) urokliwa osada historyczne ze względu na swoje bogate dziedzictwo kulturowe.
Nesactium: atrakcja dla miłośników historii antycznej. Neasactium znajduje się we wsi Valtura i jest stanowiskiem archeologicznym, na którym odkryto ruiny z czasów prehistorycznych i antycznych. Łagodny klimat sprawił, że ruiny zachowały się do dzisiaj w bardzo dobrym stanie.
Park Przyrody Učka: obejmuje masyw górski o tej samej nazwie. Znajdują się tu najwyższe szczyty półwyspu: Vojak (1401 m n.p.m.) i Veli Planik (1272 m n.p.m.), z których roztacza się obłędny widok na Adriatyk
Kanał Limski nazywany bywa chorwackim fiordem, choć w rzeczywistości nim nie jest. Wszystko przez niezwykłe ukształtowanie terenu i bajeczne widoki, jakie oferuje. Ma ok. 10 km długości, a jego głębokość wynosi miejscami nawet 30 metrów. Warto go obejrzeć z platformy widokowej przy drodze nr 75.
Przylądek Kamenjak: 80 km dzikich plaż z widokiem na liczne wysepki, a woda oblewająca wybrzeże ma obłędny kolor.
Park Narodowy Brijuni położony wzdłuż południowo zachodniego wybrzeża Istrii, poszczycić może się dwoma wyspami: Veli brijun i Mali Brijun, oraz 12 urokliwymi wysepkami.
Komentarze