Rodzaj szczepień i konkretne grupy zawodowe, które powinny się nim poddać, w Polsce określone są prawem. Informację o szczepieniach dla pracowników można znaleźć w następujących dokumentach: Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych, który co roku publikowany jest na stronach www.gis.gov.pl; Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. poz. 716) oraz Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 roku (Dz. U. 2012 poz. 40).
Obowiązki pracodawcy wobec pracowników narażonych na czynniki biologiczne reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku. Na przykład wirus KZM (kleszczowe zapalenie mózgu, wariant środkowoeuropejski) zaliczany jest do trzeciej z czterech grup zagrożenia. Kwalifikują się do niej czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne, ale zazwyczaj istnieją skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. W tej grupie do obowiązków pracodawcy należy m.in. zapewnianie pracownikom środków ochrony zbiorowej lub – jeśli w inny sposób nie można uniknąć narażenia – zapewnienie im środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i poziomu narażenia, organizowanie systematycznych szkoleń, prowadzenie rejestru pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej oraz informowanie pracowników o badaniach lekarskich, z których mogą skorzystać.
Informacje i wskazania opisane w aktach prawnych ważne są dla wszystkich osób wykonujących dane zawody lub czynności, a nie tylko tych, które zatrudnione są na podstawie umowy o pracę, kiedy to pracodawca pokrywa koszty szczepienia:
- Moim zdaniem, jako lekarza medycyny pracy, w przypadku osób pracujących dorywczo, wakacyjnie lub na podstawie innej umowy niż umowa o pracę, pracodawca powinien
co najmniej poinformować pracownika o regulacjach związanych ze szczepieniami pozwalającymi uchronić się przed potencjalnym zakażeniem na danym stanowisku – uważa doktor Katarzyna Gorzelak-Kostrzewska z Medicover Polska. - Dotyczy to przede wszystkim pracy w gastronomii, hotelarstwie, budownictwie, prac ogrodniczych oraz sezonowych animatorów zabaw dziecięcych. Osoby pracujące z dziećmi nie powinny zapominać
o regularnym przyjmowaniu dawek przypominających szczepień przeciwko krztuścowi, błonicy i tężcowi.
Osoby pracujące w gastronomii powinny zaszczepić się przeciw tzw. żółtaczce pokarmowej, czyli WZW A, gdyż zdarza się, że produkty są nią zakażone. Droga zakażenia WZW A to nie tylko pokarm, ale również kontakty płciowe z osobą, u której nie ma jeszcze objawów chorobowych. Niestety, z doświadczenia doktor Gorzelak-Kostrzewskiej wynika,
iż pracodawcy i pracownicy często zapominają o tym szczepieniu:
- W Polsce i Europie notuje się wzrost zachorowań, dlatego zagrożenia WZW A nie powinno się ignorować. W każdej sytuacji, kiedy wybieramy się do miejsca, gdzie podawane są posiłki lub pracownicy, na przykład podczas wyjazdów integracyjnych, wspólnie przygotowują jedzenie, jesteśmy narażeni na zachorowanie. Szczepienie ochroni przed chorobą i jej powikłaniami. Można zaszczepić się również po ekspozycji na WZW A, ale oczywiście znacznie lepiej i bezpieczniej jest zdecydować się na profilaktykę, gdyż nie zawsze wiemy, czy mogło dojść do zakażenia.
Szczepienie przeciw WZW A chroni również osoby pracujące z odpadami komunalnymi,
z którymi kontakt mają nie tylko pracownicy zakładów oczyszczania, ale również pokojówki w hotelach i osoby sprzątające. Dla tej grupy zawodowej ważne będzie również szczepienie przeciw WZWB, na wypadek kontaktu z krwią i płynami ustrojowymi oraz szczepienie przeciw tężcowi i durowi brzusznemu.
- Kosmetyczki, fryzjerzy i pracownicy salonów tatuażu powinni zaszczepić się przeciw WZW B. Szczepienia obowiązkowe noworodków przeciw WZW B wprowadzono w 1994 roku, więc osoby urodzone wcześniej powinny sprawdzić, czy były szczepione w późniejszym wieku lub muszą się zaszczepić, aby być chronione. Zakażenie WZW B może być groźne nawet dla życia, gdyż wiąże się potencjalnie z poważnym uszkodzeniem wątroby. Co 10 lat każda osoba dorosła powinna powtórzyć szczepienie przeciwko tężcowi, krztuścowi i błonicy. Na zakażenie tężcem narażeni są pracownicy, którzy mają kontakt ziemią np. pracownicy budowlani
i osoby pracujące w rolnictwie i ogrodnictwie. Natomiast ochrona przed krztuścem to nie tylko unikanie choroby, ale również dbanie o inne osoby poprzez ograniczanie ilości zakażeń, gdyż dla małych dzieci i seniorów choroba ta może być bardzo groźna – mówi doktor Gorzelak-Kostrzewska z Medicover Polska.
Leśnicy i osoby pracujące lub przebywające często w lesie, na łące, a nawet w miejskim parku, powinny pomyśleć o szczepieniu przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM). Cykl szczepień najlepiej zacząć w lutym, ale najważniejsze, aby zdążyć z pełną ochroną przed sezonem letnim. Niestety kleszcze aktywne są nie tylko latem, ale również wiosną oraz jesienią, a nawet w czasie ciepłej zimy.
Niezależnie od miejsca pracy i jej charakteru osoby dorosłe powinny postrzegać szczepienia jako element profilaktyki zapewniającej ochronę przed chorobami zakaźnymi:
- Szczepienie przeciwko grypie sezonowej ważne jest dla każdego w każdym wieku, a dla osób w pracy spotykających się
z dużą liczbą interesantów, powinno być podstawą profilaktyki w okresie jesienno-zimowym. Niestety z powodu spadku wyszczepialności przeciw odrze, wzrasta liczba zachorowań. Dorośli, którzy nie chorowali w dzieciństwie na odrę lub byli zaszczepieni, ale tylko jedną dawką – urodzeni pomiędzy 1978 a 1984 rokiem – powinni pomyśleć o zaszczepieniu przeciwko tej niezwykle zaraźliwej i groźnej chorobie. Czasem słyszy się, iż w innych krajach, gdzie nie ma obowiązku szczepień, ludzie nie szczepią się, a są zdrowi. To przeczy mojemu wieloletniemu doświadczeniu wynikającemu z kontaktu z pracownikami z krajów Europy Zachodniej – podczas wizyt u lekarza medycyny pracy pokazują oni książeczkę szczepień
z aktualnymi szczepieniami, wykonywanymi regularnie. Taka forma profilaktyki zasługuje
na naśladowanie – mówi doktor Gorzelak-Kostrzewska.
Zaszczep się wiedzą to akcja informacyjna i edukacyjna prowadzona od 2015 roku przez Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA. Jest przewodnikiem po wiarygodnych i sprawdzonych informacjach dotyczących szczepień. Rzetelne i sprawdzone informacje na temat szczepień można znaleźć na stronie internetowej www.zaszczepsiewiedza.pl. Osoby stojące przed decyzją: „szczepić, czy nie szczepić?”, znajdą tu informacje sprawdzone przez autorytety wspierające akcję. Są wśród nich uznani eksperci oraz instytucje od lat zajmujące się wakcynologią.
Akcję „Zaszczep się wiedzą” wspierają: Centrum Zdrowia Dziecka, Fundacja Rozwoju Pediatrii, Krajowy konsultant w dziedzinie neonatologii, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Polskie Towarzystwo Alergologiczne, Medicover Polska, Polskie Towarzystwo Higieniczne, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Polska Akademia Nauk, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Krajowy konsultant w dziedzinie pediatrii, Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy.
Komentarze